Family ของฉัน

สรรหามาเล่า…ตอนที่ 73

  การผลัดขนของสุนัข

ก่อนอื่นต้องขอกล่าวคำสวัสดีปีใหม่ ปีมะเมีย 2557 ขอให้พี่น้องชาวไทยมีแต่ความสุข ความสมหวังตลอดปีนะครับ

ปีที่แล้วการเมืองเราเข้มข้น สร้างบันทึกหน้าประวัติศาสตร์ ถึงมวลมหาชนที่ออกมาชุมนุม หวังว่าปีนี้เรื่องของการเมืองจะจบลงด้วยดี ไม่ยืดเยื้อยาวนานจนทำให้เศรษฐกิจถดถอย

    มีคำถามว่า “ทำไมขนสุนัขต้องขนร่วง เราสามารถลดการร่วงของขนสุนัขได้อย่างไร”คำตอบคือ สุนัขทุกสายพันธุ์ต้องมีการผลัดขนซึ่งเป็นกระบวนการปกติของวงจรชีวิต  สายพันธุ์ที่มีการผลัดขนที่สมบูรณ์ ได้แก่ German Shepherds จะมีการผลัดขนทุกปี  ส่วนพันธุ์ poodlesจะมีระยะผลัดขนที่นานออกไป  แม้ว่าขนของสุนัขจะไม่ร่วงออกมาให้เห็นแต่ขนที่หลุดเหล่านั้นก็จะม้วนกระจุกพันกันอยู่บนตัวสุนัข  ฤดูกาลจะเป็นตัวกำหนดที่สำคัญในการผลัดขนว่าจะมากหรือน้อย  ส่วนสุขภาพของตัวสุนัขเองจะเป็นปัจจัยสำคัญที่สุดว่าจะทำให้สุนัขมีการผลัดขนที่ปกติหรือไม่  สุนัขหลาย ๆ สายพันธุ์พัฒนาขนให้หนาขึ้นในฤดูหนาวแล้วจะมีการผลัดขนออกในฤดูใบไม้ผลิ  สุนัขที่ส่วนใหญ่อยู่เฉพาะในร่มมีแนวโน้มที่จะมีความหนาของขนไม่สม่ำเสมอและมักจะมีการผลัดขนตลอดทั้งปีสุนัขที่มีการผลัดขนมากกว่าปกติอาจจะต้องวินิจฉัยหาสาเหตุ

รอบการผลัดขนต่อปี

สัตว์ทุกชนิดที่มีขนจะมีการผลัดขนอยู่เป็นประจำ  ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของวงจรชีวิตตามธรรมชาติของเส้นขนที่อยู่ในต่อมขน  เส้นขนต้องผ่านขั้นตอนของการเจริญเติบโตและการผลัดขน  ขบวนการที่ส่งผลกระทบต่ออัตราการเจริญเติบโตของเส้นขนจะแตกต่างกันไปตามสายพันธุ์อายุ ฮอร์โมน สภาพแวดล้อม และสุขภาพโดยรวมของสุนัข ปัจจัยเหล่านี้ยังส่งผลต่อความยาวและสภาพผิวของเส้นขน  แต่ปัจจัยด้านพันธุกรรมเป็นปัจจัยที่เด่นที่สุดที่ทำให้เกิดความแตกต่างนี้

สุนัขที่มีขนเติบโตอย่างต่อเนื่องเช่น PoodlesและYorkshire Terriers จะมีช่วงการผลัดขนที่นานออกไปดังนั้นจึงมีการร่วงของขนน้อยมาก  ในขณะที่Labradors และ Huskiesมีช่วงของการผลัดขนที่สั้น และมีขนชั้นในที่อุดมสมบูรณ์ส่งผลให้มีการผลัดขนบ่อยกว่า

ขนสุนัขเจริญเติบโตเป็นวงจร 3 ระยะ ได้แก่ ระยะ anagenเป็นช่วงที่ขนมีการเจริญเติบโตเร็วที่สุด ขั้นตอนนี้เป็นช่วงที่ขนเยอะและยาวเต็มที่ แล้วเข้าสู่ระยะสั้น ๆ ของระยะcatogenเป็นช่วงเวลาที่การเจริญเติบโตของขนสิ้นสุดลง  จากนั้นเข้าสู่ระยะ telogenที่ไม่มีการเจริญเติบโตและเป็นช่วงที่เริ่มมีการผลัดขนเกิดขึ้น  ขณะนี้ยังไม่มีการศึกษาที่ทำให้เข้าใจถึงการควบคุมของวงจรนี้   คาดว่าขนที่พบในหวีส่วนใหญ่มาจากรูขุมในระยะ telogen

ในสุนัขบางตัว สองระยะแรกของวงจรมีช่วงเวลานานมาก (มากกว่าปี) ส่วนในสุนัขที่มีการผลัดขนสูงจะมีช่วงเวลานี้สั้นมาก (เดือนหรือน้อยกว่า)นั่นคือเหตุผลที่บางสายพันธุ์ที่จำเป็นต้องตัดขนบ่อยเนื่องจากมีการผลัดขนน้อย  ตัวอย่างดังสายพันธุ์ต่อไปนี้ poodles, schnauzers, Shih-Tzus, Scotties, Bichons and Airdales, Yorkshire, Maltese, Silky, Beldlington and West Highland terriers สายพันธุ์Greyhounds เป็นสายพันธุ์ที่มีการผลัดขนน้อยมาก  สุนัขพันธุ์ขนยาวเรามักจะเห็นว่ามีการผลัดขนที่เยอะ  แต่ในความเป็นจริงแล้วเป็นเพียงการลวงตาเนื่องจากขนที่ยาวมักจะทำให้สังเกตเห็นได้ง่าย  และสีขนของสุนัขก็เป็นปัจจัยที่ทำให้สังเกตเห็นได้ง่าย

ฤดูการผลัดขน

โดยทั่วไปสุนัขจะมีการผลัดขนมากเป็นพิเศษในช่วงฤดูใบไม้ผลิ  สุนัขมีขนสองชั้น  นั่นหมายความว่าสุนัขมีขนชั้นใน ซึ่งเป็นขนชั้นที่สองที่เกิดขึ้นรอบ ๆ ขนชั้นแรกจะมีลักษณะสั้นกว่าและนุ่มกว่า  ฤดูกาลการผลัดขนเกิดขึ้นอันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ  กระบวนการนี้มักถูกเรียกว่า "blowing coat" เมื่อมีอุณหภูมิที่อุ่นขึ้น สุนัขจะผลัดขนชั้นที่สองของช่วงฤดูหนาวออกไปทำให้ฤดูร้อนมีลักษณะขนชั้นในที่บางลง  แล้วหากมีอุณหภูมิที่เย็นขึ้นอีกครั้งสุนัขจะผลัดขนชั้นในที่บางออกแล้วมีจะขนที่หนากว่าเจริญขึ้นมาแทนในช่วงฤดูหนาว  ไม่ใช่ว่าทุกสายพันธุ์จะได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ  ยกตัวอย่างเช่นBichonsและShih Tzusที่มีขนชั้นในที่เล็กมากดังนั้นจึงมีการผลัดขนเพียงเล็กน้อยเมื่อมีการเปลี่ยนฤดู  ส่วนสุนัขพันธุ์ Newfoundlandsและ Malamutes มีขนชั้นในที่แข็งและหนามากซึ่งทำให้มีการผลัดขนมากขึ้นตามไปด้วย

มีสาเหตุอะไรบ้างที่ทำให้สุนัขมีการขนร่วงที่มากผิดปกติ

บ้างครั้งการที่มีการผลัดขนที่มากเกินไป อาจเป็นผลอันเนื่องมาจากภาวะเครียด การขาดสารอาหาร หรือการได้รับยาบางชนิด  สัตว์แพทย์จะเป็นผู้วินิจฉัยได้ดีที่สุด ถึงสาเหตุมาจากกระบวนการผลัดขนตามปกติหรือเป็นอาการที่เกิดจากภาวะโรค  การผลัดขนมากกว่าปกติสามารถป้องกันโดยการได้รับสารอาหารที่เหมาะสม  ผู้ผลิตอาหารสัตว์ที่มีคุณภาพพยายามอย่างมากที่จะใส่สารอาหารต่าง ๆลงไปในอาหารแต่บางอย่างก็ไม่จำเป็นสำหรับสุนัข สำหรับสุนัขที่ค่อนข้างแพ้ง่ายอาจจำเป็นต้องใช้สูตรอาหารที่มีความจำเพาะสำหรับสุนัขตัวนั้น ๆ  แนะนำให้ปรึกษาสัตว์แพทย์ในการเลือกอาหารให้เหมาะสมกับสุนัขของคุณเอง

ภาวะขนร่วงมากกว่าปกติหรืออาการล้านของขนอาจจะเกิดเนื่องมาจากหนึ่งในสาเหตุดังต่อไปนี้

-ปรสิต (หมัด เหา หรือไร)

-ติดเชื้อราหรือเชื้อแบคทีเรีย

-แพ้อาหารที่กินหรืออากาศที่สูด

-แพ้แชมพูที่ใช้

-เป็นโรคไต โรคตับ ไทรอยด์ หรือต่อมอะดรีนอลผิดปกติ

-ตั้งครรภ์หรือให้นมลูก

-การได้รับยาบางชนิด

-การเกาจนเกิดบาดแผล

-มะเร็ง

-โรคทางภูมิคุ้มกัน

-แดดเผา

-สัมผัสกับสารระคายเคือง หรืสารกัดกร่อน

การควบคุมการผลัดขนที่มากผิดปกติ

เราไม่สามารถหยุดการผลัดขนหรือการขนร่วงของสุนัขได้สมบูรณ์  เนื่องจากกระบวนนี้จำเป็นสำหรับสุนัขที่มีสุขภาพดี  การโกนขนสุนัขออกไม่ใช่ความคิดที่ดีเพราะจะเป็นการรบกวนธรรมชาติของกระบวนการควบคุมความเย็น-ความร้อนของสุนัข และผลในระยะยาวก็ไม่ได้ทำให้มีการผลัดขนที่น้อยลง   การพาสุนัขไปตัดแต่งขนเป็นประจำเป็นสิ่งจำเป็น  การแปรงขนหรือหวีขนให้สุนัขจะช่วยขจัดขนที่ตายแล้วออกก่อนที่จะร่วงใส่พรมหรือเฟอร์นิเจอร์และยังการป้องกันการเกิดการจับกันเป็นก้อนของเส้นขนที่จะทำให้มีปัญหาผิวหนังตามมา  การแปรงขนยังเป็นการกระจายไขมันที่มีโดยธรรมชาติให้เคลือบปกคลุมที่ขน  การใช้ grooming tool ที่ดีจะได้ผลดี 

เมื่อไรที่ต้องไปพบแพทย์

ถ้าสังเกตเห็นว่าสุนัขมีอาการดังต่อไปนี้หรือสุนัขเริ่มมีปัญหาปรสิตที่ผิวหนังมากกว่า 1 สัปดาห์ ให้ปรึกษาสัตว์แพทย์เพื่อทำการรักษา ได้แก่ มีการระคายเคืองที่ผิวหนัง อาการแดง บวม ผื่น รังแคมีบาดแผลเปิดมีอาการผิวหนังล้าน เส้นขนบางสีขนซีด  ดึงหลุดง่ายชอบเกาชอบเลียเท้า เอาเท้าถูใบหน้า

7 ขั้นตอนในการลดขนร่วงในสุนัข

1. ให้อาหารที่มีคุณภาพสูง วิธีที่ดีที่สุดในการลดการขนร่วงในสุนัข อาหารสำหรับ cheap dog ส่วนใหญ่ประกอบด้วยอาหารที่ย่อยยาก เช่น ข้าวโพด หรือ เมล็ดธัญพืช  อาหารที่มีคุณภาพดีมักจะราคาแพงกว่า  แต่จะทำหน้าที่ในการควบคุมภาวะขนร่วงในสุนัขได้ดีกว่า เนื่องจากผลิตมาจากแหล่งโปรตีนชั้นเยี่ยม ย่อยง่าย ซึ่งจะทำให้สุนัขสามารถดูดซึมวิตามินและเกลือแร่ได้มากกว่า พึงระลึกไว้ว่าสารอาหารที่ดีกว่าสามารถช่วยลดขนร่วงได้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะไม่มีขนร่วงเลย

2. เพิ่มอาหารที่เป็น human-grade เข้าไปในอาหารของสุนัข สุนัขที่กินแต่อาหารแห้งอย่างเดียวจะทำให้มีผิวหนังที่แห้งเนื่องจากขาดความชุ่มชื้นในอาหาร เมื่อสุนัขมีอาการผิวหนังแห้งจะทำให้ขนร่วงได้ง่าย  การเพิ่มปริมาณอาหารที่เป็น human grade จะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับสุนัขส่งผลให้มีสุขภาพผิวหนังและขนที่ดี  พิจารณาเพิ่มผักบดละเอียด ไข่ และเนื้อไม่ติดกระดูกเข้าไปในอาหารสุนัขสัปดาห์ละ 1-2ครั้ง

3. เพิ่ม omega-3 oils เข้าไปในอาหารสุนัขทุกวันเพื่อบำรุงสุขภาพ ใช้ร่วมกับการให้อาหารที่มีคุณภาพ การเพิ่ม omega-3 จะสามารถลดการร่วงของขน โดยการต้านการอักเสบที่ผิวหนัง ลดการเกิดรังแคและช่วยบำรุงเส้นขน

4.  ควบคุมเห็บ สุนัขที่มีเห็บจะทำให้มีอาการขนร่วง การป้องกันไม่ให้สุนัขมีเห็บจะป้องกันอาการระคายเคือง การเกิดรังแค และการเกิดภาวะขนร่วงที่มากกว่าปกติ

5. การแปรงขนที่สม่ำเสมอด้วยเครื่องมือที่ลดขนร่วง ได้แก่ คราดที่ช่วยลดการร่วงของขนให้น้อยที่สุดและช่วยการป้องกันการร่วงของขนที่มากกว่าปกติได้ โดยคราดจะคราดเอาขนที่ร่วงอยู่ใต้ขนชั้นนอกออกจากตัวสุนัข   ควรเริ่มใช้ตั้งแต่เริ่มแรกของฤดูร้อนจนถึงฤดูหนาวที่ขนสุนัขเริ่มหนาขึ้น

6. พาสุนัขอาบน้ำเป็นประจำ การอาบน้ำจะช่วยให้ขนที่หลุดร่วงออกจากตัวสุนัขตอนอานน้ำแทนที่จะไปติดอยู่บนเฟอร์นิเจอร์ภายในบ้าน อย่างไรก็ตามการอาบน้ำที่บ่อยเกินไปจะทำให้ผิวหนังแห้งได้

7. เลือกใช้แชมพูให้เหมาะสมกับสุนัข และควรเป็นแชมพูที่อ่อน คำว่าแชมพูแบบอ่อน ๆ ไม่ได้หมายความว่าต้องผสมน้ำให้เจือจาง ถ้าทำแบบนี้แชมพูจะไม่สามารถชำระไขมันที่อยู่บนผิวหนังและเส้นขนสุนัขให้ออกหมดซึ่งไขมันจะเป็นแหล่งอาหารของพวกยีสต์ ซึ่งทำให้เกิดโรคผิวหนัง แชมพูแบบอ่อน คือ แชมพูที่มีค่า pH เป็นกลางหรือใกล้กลางมากที่สุด เช่นแชมพูเด็กอ่อน เป็นต้น

การจัดการกับผลพวงที่เกิดจากการผลัดขนในบ้าน

อย่างที่ทราบการร่วงของขนทำให้บ้านสกปรก  เจ้าของสุนัขส่วนใหญ่มักจะต้องทำความสะอาดบ้านครั้งใหญ่อยู่เป็นประจำโดยเฉพาะในช่วงที่มีการผลัดขน สิ่งสำคัญที่เราสามารถทำได้คือการขจัดขนก่อนที่มันจะมีโอกาสไปเกาะที่ผ้าม่าน พรม และเฟอร์นิเจอร์ในบ้านแต่ถ้าขนสุนัขแสนรักได้ไปติดอยู่บนเฟอร์นิเจอร์แล้วการใช้ลูกกลิ้ง pet hair tape roller กลิ้งไปรอบ ๆ บริเวณที่มีขนก็ได้ผลดี  สำหรับในพื้นที่เล็ก ๆ สามารถใช้เครื่องดูดฝุ่นเพื่อเก็บขนได้  แต่ไม่ควรใช้การกวาดเพราะจะยิ่งทำให้มีการฟุ้งกระจายมากขึ้น

                 ถ้าท่านใดต้องการแสดงความคิดเห็นหรือสอบถามข้อมูลต่าง ๆ และอยากมีเพื่อนที่เลี้ยงสุนัขด้วยกันคอยให้คำปรึกษาขอเชิญที่ http://www.greencornerlabradors.com หรือ http://www.labrador-thailand.com คลิกเข้าไปที่เว็บบอร์ดWE LOVE LABRADOR CLUBคุณจะได้เข้าถึงบ้านอันอบอุ่นและเป็นมิตรของพวกเราชาว ลาบราดอร์ หรือ โทรมาที่ 086-3665400 Line ID: greencorner และมาแสดงความคิดเห็นได้ที่ https://www.facebook.com/pages/Greencorner-Labrador-Thailand-66-86-3665400/622952557806200